Hãy tưởng tượng bạn lên mạng "Google" và nhận được một danh sách các tòa nhà gần nhất, xếp theo khoảng cách. Khả năng dễ xảy ra nhất là bạn không tìm được chính xác nơi mình muốn.

Nhưng đây lại chính là "chuyện thường ngày ở huyện" khi tìm kiếm trên Internet. Bạn không tìm được những gì bạn thực sự muốn để hoàn thành nhiệm vụ; hoặc nhận về một danh sách dài dằng dặc các trang mà nếu may mắn thì cũng có ích cho bạn.

Tuy nhiên giờ đây, mọi sự cũng đang dần thay đổi. Đã có những nỗ lực khắc phục vấn đề này, và không dừng ở chỗ tạo ra những background đẹp mắt hơn. Sự thay đổi lớn nằm ở cấu trúc và sự mở rộng lĩnh vực tìm kiếm, thay vì bó hẹp trong vài mục phân loại ít ỏi.

Chẳng hạn, những gì người ta muốn (và sắp đạt được) khi tìm kiếm một sản phẩm không phải là danh sách các trang, mà là một bộ các sản phẩm hiện ra theo một kiểu sắp xếp có nghĩa nào đó. Mọi người muốn một bản đồ không gian sản phẩm (product space), chứ không phải một danh sách. Dĩ nhiên, thách thức ở đây là mỗi loại sản phẩm lại có cấu trúc và đặc tính khác nhau.

Ví dụ, rượu có thể phân loại rượu theo giá cả, năm sản xuất, khu vực sản xuất, màu sắc hoặc nồng độ cồn. Hay với quần áo, bạn muốn tìm kiếm theo kích cỡ và màu sắc - hay một số cách lọc khác phụ thuộc vào cá tính của bạn.

Một số lĩnh vực như du lịch thậm chí còn phức tạp hơn. Để sắp xếp hợp lý kết quả liên quan tới du lịch, phần mềm cần phải hiểu được các vấn đề như múi giờ, thời gian bay, thời gian nghỉ..., cùng những khái niệm như toa hành khách hay hạng nhất, phòng sang trọng hay phòng tiêu chuẩn, phòng đơn hay phòng đôi... Đó là lý do giải thích vì sao có cả một thị trường nhánh riêng về du lịch, mà chính Bing, và giờ là Google (với việc mua lại phần mềm ITA) cũng đang tính chuyện khai thác.

Dù là người tiên phong trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến,
Google cũng phải nỗ lực không ngừng để đáp ứng những nhu cầu luôn thay đổi

Từ lâu Google không cần phải hoạt động gì nhiều mà vẫn giữ được vị trí dẫn đầu về tìm kiếm mạng, tập trung chủ yếu vào phần "có thể tiếp cận" của sứ mệnh mà họ vẫn tự nhận là "tổ chức thông tin của thế giới và làm cho nó trở nên có thể tiếp cận và hữu dụng trên toàn cầu". Nhưng Microsoft, đối thủ bám đuổi ngay sau cũng tỏ rõ quyết tâm khi mua lại Medstory (hãng chuyên cung cấp dịch vụ tìm kiếm trực tuyến về y tế và dược phẩm) năm 2007 và sau đó là Powerset năm 2008.

Medstory am hiểu sâu sắc về chăm sóc y tế, bao gồm cả quan hệ giữa các loại bệnh và phương pháp chữa trị, thuốc và các triệu chứng, và tác dụng phụ. Powerset, công cụ tạo và xác định các quan hệ như thế trong bất cứ phạm vi quan tâm nào, rộng hơn, nhưng cũng ít chuyên sâu hơn.

Tất cả điều này đã xảy ra mấy năm trước - ngay trước khi Yahoo! từ bỏ hoàn toàn dịch vụ tìm kiếm và giao lại một phần công việc kinh doanh cho Microsoft. Cũng trong khoảng thời gian này, Bill Gates đã thốt lên một trong những tổng kết thông minh nhất mà ông từng nói: "Tương lai của tìm kiếm [online] là các động từ". Nhưng ông nói điều đó tại một buổi ăn tối riêng và ý tưởng đó vẫn chưa bao giờ được phát triển ra.

Với tôi, ý nghĩa của nó đã rõ ràng: khi tìm kiếm, mọi người không chỉ tìm các danh từ hay thông tin; họ tìm kiếm cả hành động. Họ muốn đăng ký một chuyến bay, đặt trước một bàn ăn, mua một sản phẩm, tìm cách giải rượu, tham gia một lớp học, sửa chữa đường ống rò rỉ, giải quyết tranh cãi, hay đôi khi là tìm một người bạn... Hầu hết mọi người đều muốn tìm kiếm thông tin để làm một điều gì đó.

Kết quả là, Bing đã đưa một số đột phá vào các liên kết dọc. Và mấy tháng trở lại đây, Google cũng đã bắt đầu phản ứng. Đầu tiên, hãng này mua lại ITA Software, công ty chuyên cung cấp các giải pháp và phần mềm về thông tin du lịch hàng không cho các công ty lữ hành trực tuyến và chuyên trang tìm kiếm về thông tin du lịch Kayak.

"Tương lai của tìm kiếm online là các động từ"

Sau đó, tháng trước, Google đã mua lại Metaweb (công ty chuyên cung cấp dịch vụ quản trị cơ sở dữ liệu thông tin, giúp khách hàng có thể khai thác, tổng hợp nội dung về các chủ đề cụ thể nào đó trên các trang web của họ) và cơ sở dữ liệu do người dùng tự tổng hợp Freebase.

Trong khi Powerset công nghệ "ngôn ngữ tự nhiên" có thể giúp người dùng giao tiếp tốt hơn với công cụ tìm kiếm (Thuật toán của Powerset được lập trình để có thể hiểu được yêu cầu tìm kiếm viết bằng tiếng Anh chuẩn của người dùng), thì Metaweb cho phép các đối tác và người sử dụng cuối cùng tạo các cấu trúc dữ liệu và thêm thông tin vào cấu trúc đã được người khác tạo ra.

Ví dụ, Metaweb/Freebase có cơ sở dữ liệu rất tốt về các bộ phim, diễn viên, nhân vật xuất hiện trong phim đó, và cả đạo diễn. Bạn có thể hỏi (và tìm được câu trả lời) "movies directed by Roman Polanski" (những bộ phim do Roman Polanski đạo diễn), và nhận được đúng những phim của Polanski chứ không phải là các phim mà anh chỉ xuất hiện.

Các lĩnh vực khác bao gồm kinh doanh (với các thực thể như người sử dụng lao động, ngành, và người lao động) sinh học, hàng không vũ trụ, và nhiều hơn nữa, có thể bao gồm cả các bài thuyết trình - như biểu đồ, mốc thời gian, bảng biểu - về cách những lĩnh vực này được kết nối với nhau ra sao.

Hầu hết sự vật không tồn tại biệt lập. Chúng có quan hệ phức tạp với nhau, và với cách thể hiện thông tin đó bằng các động từ - ví dụ, "the company that Google acquired" (công ty mà Google mua lại) với "the company that Google competes with" (công ty Google cạnh tranh với) - chúng ta có thể minh họa thế giới một cách chính xác hơn. Và điều đó có nghĩa là kết quả tìm kiếm của chúng ta sẽ có giá trị và ý nghĩa hơn.

Theo TuanVietNam